memento mori

Οι Ρωμαίοι στρατηγοί, γυρνώντας  στην πατρίδα τους μετά από ένα  νικηφόρο πόλεμο, έκαναν στα σοκάκια της πρωτεύουσας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τον γνωστό  "Θρίαμβο".
Μια πανηγυρική  παρέλαση με σαλπίσματα, φανφάρες και επευφημίες από το  συγκεντρωμένο πλήθος. Οι ίδιοι παρήλαυναν με όλο το στρατό τους, τα λάφυρα, τους αιχμαλώτους, ντυμένοι με τις λαμπερές πανοπλίες τους και το αστραφτερό τους άρμα. Σχεδόν θεοί στα μάτια όλων.
Παρ όλη την εικόνα της επιτυχίας, δίπλα τους στο άρμα είχαν έναν αναβάτη.  Ήταν ο σκλάβος τους που μέσα στον  νικηφόρο πανηγυρικό πυρετό είχε το χρέος να επαναλαμβάνει στο αυτί του στρατηγού μια φράση που έχει πια μείνει στην ιστορία.
"Memento mori" σε ακριβή μετάφραση "θυμήσου το θάνατο" δηλαδή "θυμήσου πως θα πεθάνεις".

Πάντα με γοήτευε αυτή η ιστορική  λεπτομέρεια. Αυτή η μικρή απίθανη φράση.  Μέσα στην απόλυτη επιτυχή κορύφωση της ζωή ενός ανθρώπου, έρχεται επαναλαμβανόμενη η υπενθύμιση...Η υπενθύμιση της θνητότητας, του πρόσκαιρου και του παροδικού.
Μια μικρή λέξη που ως στόχο δεν έχει την απειλή, μα την υπενθύμιση..."θυμήσου πως όλα όσα ζεις θα φύγουν, θα περάσουν, η δόξα, οι φωνές όλα θα σβήσουν, όλοι όσοι αγαπάς θα χαθούν...κι εσύ μαζί τους". Πόσο σκληρό στα μάτια μας, μα και πόσο ανακουφιστική  ιδέα πως όλοι ακολουθούμε έναν αρχέγονο κυκλικό χορό και δεν υπάρχει εξαίρεση για κανέναν.
Ναι, είμαστε θνητοί. Ναι, είμαστε αναλώσιμοι. Ναι, είμαστε πρόσκαιροι στον κόσμο αυτό.

Παρόλο που ως άνθρωποι τα γνωρίζουμε όλα αυτά κι έχουμε επίγνωση της θνητότητας μας, ζούμε μια ζωή απαλλαγμένη από την ιδέα του πρόσκαιρου και πολύ περισσότερο ζούμε προσκολλημένοι στη ζωή σαν να μας ανήκει το κάθε τι γύρω της, ενώ ταυτόχρονα καλλιεργούμε μέσα μας έναν απόλυτο φόβο. Τον φόβο του θανάτου...Ο φόβος αυτού που δεν ορίζουμε, ο φόβος αυτού που χάνουμε, ο φόβος αυτού δεν ξέρουμε πότε θα έρθει.
Γιατί φοβόμαστε τόσο τον θάνατο; Υπάρχουν λοιπόν εξηγήσεις; Υπάρχουν απαντήσεις; Όλοι το ξέρουμε πως η παροδικότητα είναι η πραγματική φύση της ζωής. Δεν ξέρουμε τίποτε για την γέννηση μας και δεν έχουμε καμία επίγνωση της διαδικασίας του πως ήρθαμε στον κόσμο...
Αντίθετα ξέρουμε με σιγουριά πως μια μέρα θα αποχωρίσουμε και η ιδέα του πως θα φύγουμε από τον κόσμο αφήνοντας πίσω αγαπημένους ή  η ιδέα πως κάποιοι που αγαπάμε θα χαθούν προκαλεί και μόνο ως ιδέα, απύθμενο πόνο.



Waking up after a winter dream. by Bunnis

Όταν ο θάνατος σε ακουμπά, ξαφνιάζεσαι. Λες συνέβη...συνέβη και σε εμένα, μα πως είναι δυνατόν! Νομίζεις πως πεθαίνουν μόνο οι άλλοι. Οι ξένοι, κάπου εκεί μακριά. 
Όταν ο θάνατος σε ακουμπά νιώθεις ηλεκτρικό ρεύμα να σε διαπερνά. Νιώθεις πως όλα αλλάζουν, εσύ αλλάζεις, ο κόσμος αλλάζει...επιμένεις πως η γη σταμάτησε να γυρίζει. Γιατί; επειδή κάποιος έφυγε ή επειδή εσύ τον έχασες; Ποιο από τα δύο έκανε τη γη σου να σταματήσει  να γυρίζει;
Όταν ο θάνατος σε ακουμπά νιώθεις θυμό, σαν να 'χες κάνει συμβόλαιο πως δεν θα συμβεί ποτέ σε εσένα.
Όταν ο θάνατος σε ακουμπά νιώθεις δέος γιατί ξαφνικά έρχεσαι σε επαφή με το θνητό σου σώμα και ξεχνάς το αθάνατο πνεύμα...
Όταν ο θάνατος σε ακουμπά, είναι για πάντα. Αφήνει ένα κενό, έναν πόνο, μια πληγή βαθιά, που με τον χρόνο γιάνει και μένει μια ξασπρουλή ουλή, μέσα σου. Μια ουλή που για πάντα θα θυμίζει το σκληρό άγγιγμα του...

Πως συνεχίζεις να ζεις μετά από μια σκληρή απώλεια; Πως μπορείς να σηκωθείς το πρωί και να κοιτάξεις το πρόσωπο σου στον καθρέφτη; Πως να υπάρξεις ενώ νιώθεις πως δεν έχει πια νόημα η ύπαρξη σου;
Υπάρχουν ερωτήματα για τα οποία δεν υπάρχουν απαντήσεις. Το "πως" απλά το ζεις. Το βιώνεις κι ανάλογα, το διαχειρίζεσαι ή όχι. Δεν έχει να κάνει με την αντοχή...έχει να κάνει με την διαχείριση.
Αυτή η αίσθηση της αντοχής, ότι δηλαδή κάποιοι αντέχουν και κάποιοι όχι, δεν στέκει. Ο πόνος δεν έχει να κάνει με την δύναμη ή την αδυναμία μας, μα με τον τρόπο που θα τον αντιμετωπίσουμε, γιατί κανείς δεν αντέχει!
Κανένας γονιός δεν αντέχει να χάσει το παιδί του, κανένας άνθρωπος δεν αντέχει να χάσει τον αγαπημένο του, κανένα παιδί δεν αντέχει να χάσει το γονιό του. Όχι δεν το αντέχει, ο πόνος είναι αβάσταχτος...κι όμως ακόμη κι η αντοχή μπορεί να ελεγχθεί αν διαχειριστεί σωστά. Οπότε τα πάντα στη ζωή είναι θέμα διαχείρισης.
Κάποιοι, τραβούν μπροστά, νιώθουν την ανάγκη της επούλωσης. Η μνήμη του αγαπημένου που χάθηκε, εκτός από  πόνο τους χαρίζει διαύγεια και επίγνωση μιας διαχειριστικής δύναμης που δεν ήξεραν πως έχουν...
Κάποιοι άλλοι πάλι καταρρέουν, πέφτουν κι αργούν πολύ να σηκωθούν ή...δεν σηκώνονται ποτέ.
Όπως όταν τρέχεις αγύμναστος σε μια ανηφόρα, που δεν μπορείς να αποφύγεις. Αν δεν διαχειριστείς σωστά τις αναπνοές και τις δυνάμεις σου δεν θα αντέξεις να την ανέβεις, μα αν διαχειριστείς σωστά το σώμα σου και το μυαλό σου, αν βρεις το σωστό κίνητρο για την ψυχή σου, το τέλος της διαδρομής σε περιμένει.

Σκέφτομαι...τι νόημα έχεις να συνεχίσεις να ανεβαίνεις την ανηφόρα αν αυτός που αγαπάς δεν είναι δίπλα σου;
Να ακόμη μιαν απάντηση που δεν έχω...ξέρω όμως κάτι άλλο. Πως αν εγώ φύγω  θα ήθελα να είχα μεγαλώσει  παιδιά μαχητές που ξέρουν πως να μην παγώνουν στον πόνο και ξέρουν πως να συνεχίζουν χωρίς εμένα, να κατακτούν τις κορυφές τους. Κι αν φύγω και μείνει μόνος του ο σύντροφος μου θα ήθελα να μπορεί να είναι σωστό πρότυπο πατέρα και συνανθρώπου και να συνεχίζει να προχωρά ακάθεκτος την δική του διαδρομή, γιατί ο καθένας μας έχει χρέος στην δική του διαδρομή!
Δεν θα ήθελα ποτέ να μπω σε μια τέτοια διαδικασία για να μάθω τι θα έκανα εγώ που λέω τα "παχιά" λόγια...όμως για εμένα είναι σημαντικό οι άλλοι να συνεχίζουν να ποτίζουν τα λουλούδια μου σαν εγώ δεν είμαι εδώ. Ακριβώς για τον ίδιο λόγο που τα φρόντιζα κι εγώ. Γιατί σκορπούν ομορφιά στον κόσμο...
Όχι δεν είναι υγιές να ζούμε με το φόβο του θανάτου. Είναι όμως δημιουργικό να ζούμε με την υπενθύμιση του. Είναι ανακουφιστικό να ζούμε με την ταπεινότητα της ιδέας του...Γιατί όπως τελικά είπε κι ο λατρεμένος μου Freddie... "who wants to live forever?"

Καταθέτω τα σοφά λόγια του  Θιβετανού Βουδιστή μοναχού Sogyal Rinpoche που μίλησε για την σημαντικότητα της υπενθύμισης του θανάτου λέγοντας:

Αν θυμηθούμε να πεθάνουμε μπορεί να θυμηθούμε τι σημαίνει ζωή ή τι σημαίνει να ζεις.
Ο φόβος του θανάτου συνδέεται με το φόβο που έχουμε για τον εαυτό μας, γιατί ο θάνατος είναι ένας καθρέφτης στον οποίο απεικονίζεται το πραγματικό νόημα της ζωής. Εάν θέλεις να «κοιτάξεις» τον θάνατο, θα πρέπει να «κοιτάξεις» τον εαυτό σου, θα πρέπει να φτάσεις στον Εαυτό σου. Και η καλύτερη περίοδος για αυτό είναι τώρα.. ΤΩΡΑ!
Μπορεί να πεθάνω οποιαδήποτε στιγμή, στην ουσία όλοι μας μπορεί να πεθάνουμε οποιαδήποτε στιγμή. Στην πραγματικότητα το να πεθάνεις είναι πραγματικά πολύ απλό ξέρετε. Απλώς εκπνεύστε.
 

Ο εαυτός μας λοιπόν. Εμείς. Πίσω από όλα αυτά εμείς και το πως βλέπουμε την ζωή, το πως τη ζούμε, το πως τοποθετούμε τον εαυτό μας μέσα της. Ο μόνος τρόπος να κοιτάξεις τον θάνατο όπως και τη ζωή είναι μέσα από Εσένα! Αυτοεξέλιξη, αυτοανακάλυψη, όλες οι απαντήσεις για εσένα είναι ήδη μέσα σου! Γιατί τελικά όσο καλύτερα γνωρίζεις εσένα...τόσο λιγότερο φοβάσαι το άγνωστο.
Εσύ είσαι το κλειδί για το πόσο μακριά είσαι διατεθειμένος να φτάσεις σε αυτή τη ζωή, όχι στην δόξα...όχι στην επιτυχία, μα μέσα σου, εδώ και τώρα! Κι επανέρχομαι  στο  τραγούδι του Freddie. "Το για πάντα, είναι το δικό μας τώρα".

Τώρα αγαπημένοι...τώρα που μπορούμε να διεκπεραιώσουμε το χρέος μας απέναντι στη ζωή. Γιατί όταν ξέρεις πως εσύ έχεις το προνόμιο να ζεις ενώ εκατομμύρια πεθαίνουν κάθε μέρα, πρέπει να έχεις αντίληψη του χρέους σου. Καθώς όταν κάποιος φεύγει,  κάποιος άλλος πρέπει να αναλάβει να συνεχίσει.
Να συνεχίσει, να περπατά, να ανεβαίνει, να μοχθεί, να δημιουργεί, να ονειρεύεται, να χτίζει, να ζει. Να συνεχίσει την προσπάθεια για τον εαυτό του μα και για αυτόν που έφυγε, αλλά πολύ περισσότερο για αυτόν που έρχεται...Για τις επόμενες γενιές.

Ας εκπαιδεύσουμε τις επόμενες γενιές λοιπόν για το τι σημαίνει διαχείριση. Διαχείριση σε όλα. Στον πόνο, στη χαρά, στη ζωή και προπάντων, στο θάνατο...κι ας θυμηθούμε καθώς τρέχουμε με ορμή πάνω στο αστραφτερό μας άρμα, memento mori, φίλοι μου...memento mori!

Καλημέρα αγαπημένοι...Forever is our today! Καλή δύναμη εκεί έξω...
                                                                                              Κατερίνα