Παιδιά Τρόπαια.

Κάναμε μαζί ένα σεμινάριο συγγραφής και δουλεύαμε μαζί μια άσκηση. Εκείνος έγραφε θυμάμαι υπέροχα. Απίστευτο ταλέντο. Πλησίαζαν Χριστούγεννα και τον ρώτησα αν τις γιορτές θα γυρίσει σπίτι του. Ήταν από ένα νησί του Αιγαίου. "Μπα μου είπε δεν θα πάω, δεν έχω καμία όρεξη." Με ξάφνιασε."Μα δεν θέλεις να δεις την οικογένεια σου, δεν θα τους πεθύμησες;"

Μου είπε πως δεν θα λείψει σε κανέναν. Η φωνή του είχε μια πικρία.Τον κοίταξα καλά. "Μα είναι δυνατόν να μην λείψεις από την οικογένεια σου; Γιατί το λες αυτό;"

"Για την οικογένεια μου δεν είμαι ο γιος που τους κάνει περήφανους." Με κοίταξε για λίγο κι ύστερα πρόσθεσε. "Ξέρεις, αυτός που θα σπουδάσει θα κάνει ένα καλό επάγγελμα, δεν θα τους ντροπιάσει. Ο γιος που θα τους δώσει γαλόνια ρε παιδί μου σαν γονείς ξέρεις.... 

Ο γιος τρόπαιο!"

Ήταν η πρώτη φορά που άκουγα αυτή την έκφραση με αυτό τον τρόπο και ταράχθηκα. Ο γιος τρόπαιο!

Η συζήτηση μας συνεχίστηκε για λίγο στην ίδια κατεύθυνση όπου μου εξήγησε την θέση του και την εικόνα του στην μικρή κοινωνία του νησιού όπου μεγάλωσε τονίζοντας μου πόσο σημαντικό ήταν το χρέος του.Το να κάνει τους γονείς του περήφανους. Το να είναι ο καλός μαθητής. Ο άξιος γιος. Γιατί μέσα από την δική του επιτυχία θα προέκυπτε και η επιτυχία των γονιών του ως γονείς. Κι εκείνος τους απογοήτευσε...

Η έκφραση του με ακολουθεί για χρόνια. Ιδίως τέτοιες ημέρες που νιώθω ακριβώς πια αυτή τη λέξη μέσα μου. Όπου κατακλύζουν το ίντερνετ βαθμοί παιδιών και απολυτήρια με όλα δέκα και μπόλικα εικοσάρια. Που γεμίζουμε με εικόνες αριστείων και πρωτείων και επιδόσεων μικρών παιδιών καθώς οι γονείς θέλουν διακαώς να αναδείξουν την προσπάθεια των παιδιών τους, με εκφράσεις "το καμάρι μου, το αστέρι μου, η περηφάνια μου, κουκουβά η χαρούμενη μάνα" και άλλα τέτοια, κατά τα άλλα χαριτωμένα.

Κι από την άλλη υπάρχουν κι όλοι εκείνοι οι γονείς που μένουν σιωπηλοί σχολιάζοντας με μπράβο τις φωτογραφίες των άλλων ενώ ταυτόχρονα βράζουν στο ζουμί τους γιατί το δικό τους παιδί δεν τα κατάφερε να πάρει καλούς βαθμούς ή κάποια διάκριση, δεν τους έκανε περήφανους με αυτόν τουλάχιστον τον τρόπο και δεν έχουν να επιδείξουν έναν αξιοπρεπή έλεγχο στα social media....στην πλατεία της μικρής μας ιντερνετικής γειτονιάς....

Με θυμώνει αυτό...Με θυμώνει πολύ.Ίσως γιατί εγώ ήμουν σαν εκείνον σε όλη την σχολική μου τουλάχιστον ζωή. Δεν ήμουν το καλό παιδί τρόπαιο. Κακή κάκιστη μαθήτρια. Δεν είχα έστω κάποιο σημαντικό ταλέντο ή αθλητική διάκριση να επιδείξω και δεν ήξερα σε τι ήμουν καλή.Ήταν τόσο δύσκολο το να προσπαθείς να ξεφύγεις από την μετριότητα και να μην τα καταφέρνεις τουλάχιστον με τον προφανή τρόπο. Ήμουν από εκείνα τα παιδιά ξέρετε "τα καλά"...φαινομενικά. Όπως όταν ρωτάς για το νέο γαμπρό αν είναι όμορφος  και σου απαντά η πεθερά είναι καλό παιδί....ε κατάλαβες με την μια την απάντηση.

Έτσι κι εγώ. Θυμάμαι κάθε χρόνο τέτοια εποχή όλοι να με ρωτούν για βαθμούς κι εξετάσεις και πως τα πήγα και στην ερώτηση "είναι καλή μαθήτρια;" η απάντηση ήταν πάντα "είναι καλό παιδί, είναι έξυπνη, είναι ευγενική"....Πιο ξεκάθαρο πεθαίνεις!!!

Με στεναχωρεί αυτό για έναν και μονό λόγο. Γιατί ξέρω πόσο ίσως να πλήγωνε τους γονείς μου αυτό το προφανές αν και καλυμμένο  "όχι" και πόσο τους δυσκόλευε κάθε φορά που οι υπόλοιποι γονείς και άσχετοι ακόμη και στο δρόμο με αγένεια με ρωτούσαν πώς τα πήγα στις εξετάσεις και τι μέσο όρο έβγαλα.Τι μανία και τι αδιακρισία αυτή η τραγική ερώτηση. Ίσως αν ο μέσος όρος μου ήταν ψηλός αυτή η ερώτηση να με έκανε χαρούμενη καθώς με περηφάνια θα έλεγα δεκαεννιά αντί για δεκαπέντε...ποιος ξέρει!

Όμως όλο αυτό μου φαινόταν και εξακολουθεί να μου φαίνεται κουφό και αδιανόητο στα όρια της προσβολής καθώς μπορεί τα παιδιά να είναι μικρά και άγουρα αλλά η ερώτηση που αφορά τις σχολικές τους επιδόσεις ή τους βαθμούς είναι νομίζω μια πολύ προσωπική και δεν έχει ο καθένας δικαίωμα να την ξεστομίζει 

Είναι μια ερώτηση που θα πρέπει να έχει ως υπόβαθρο το καθαρό ενδιαφέρον και όχι τον ανταγωνισμό την περιέργεια ή το κουτσομπολιό. Ακόμη και τώρα  θυμάμαι τα πρόσωπα της έκπληξης και της αποδοκιμασίας όταν άκουγαν την απάντησή που ήμουν υποχρεωμένη να δώσω και βέβαια θυμάμαι κάτι επίσης τραγικό, πως τα αποτελέσματα δεν ανέβαιναν μόνο στην τζαμαρία του σχολείου με το όνομα και βαθμό των παιδιών φόρα παρτίδα αλλά και η τοπική εφημερίδα δημοσίευε τα ονόματα των επιτυχόντων και τα ονόματα αυτών που έμειναν μετεξεταστέοι....δεν είχες λοιπόν καμία ευκαιρία, θα γινόσουν βούκινο!

Όλα αυτά έχουν πια και μια δόση πλάκας μα όταν τα ζούσα ως παιδί δεν ήταν καθόλου αστεία και το βλέπω τώρα που για τα παιδιά μου αυτό είναι ο κόσμος τους όλος. Η ερώτηση είσαι καλός μαθητής ακόμη κυριαρχεί και η απάντηση κατευθείαν ορίζει την κατηγορία στην οποία μπαίνει ένα παιδί. Και κακός μαθητής συχνά σημαίνει στην  συνείδηση μας κακός γονιός. Επιτυχημένος μαθητής, επιτυχημένος γονιός....που θα νιώσει περηφάνια για όσα κατάφερε το παιδί του και θα το διαλαλήσει και καλά κάνει..αν δεν το κάνει με λάθος τρόπο. Γιατί το μήνυμα είναι κάποιες φορές ξεκάθαρο, πως δηλαδή μέσα από εσένα παίρνω αναγνώριση. Μέσα από τις δικές σου διακρίσεις παίρνω γαλόνια. Μέσα από τα αριστεία σου ψηλώνω και γίνομαι κι εγώ σημαντικός ενώ στην αντίθετη περίπτωση συρρικνώνομαι ως γονιός γιατί δεν νιώθω περήφανος για το παιδί μου και τις επιδόσεις του...

Πως μπορεί ένα παιδί τελικά να κάνει περήφανο το γονιό του; Με το να είναι καλός μαθητής. Καλός αθλητής. Με το να είναι ευγενικό. Με το να είναι όμορφο και χαριτωμένο....κι αν ένα παιδί δεν είναι έτσι; Αν ένα παιδί δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά;

Δεν θα με κάνει ποτέ περήφανο;

Δεν θα μου δώσει ποτέ κοινωνική αναγνώριση και χαρά;

Δεν θα γίνω ποτέ αυτή η μάνα που σαν κούρκος φουσκωμένος θα βολτάρω στην πλατεία και θα προκαλώ "ρώτα με!"! Για να απαντήσω..."Δεκαεννιά και πέντα βγάλαμε. (πάντα σε πληθυντικό). Περάσαμε, περάσαμε Νομική στο ΑΠΘ. Ε! βέβαια, Γιατρός έγινε ο γιος μου τον έστειλΑ και στην Αγγλία για μεταπτυχιακά"...και να τα τα τρόπαια! Να τα τα παράσημα και τα γαλόνια...Στρατηγός ο γονιός του επιτυχημένου.

Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν με επιτυχία κι άλλα επαγγέλματα,και δεν χρειάστηκε να πάνε στο πανεπιστήμιο. Υπάρχουν παιδιά που υπήρξαν κακοί μαθητές μα έγιναν επιτυχημένοι επαγγελματίες στον χώρο του επέλεξαν να εργαστούν. Υπάρχουν άνθρωποι που υπήρξαν κακοί μαθητές κι έκαναν ανώτερες κι ανώτατες σπουδές. Υπάρχουν παιδιά που δεν ήταν καλά τρόπαια ως παιδιά μα έχουν μια εξαιρετική διαδρομή και τα κατάφεραν απίθανα στην ζωή τους καθώς τα εφόδια της ζωής δεν είναι οι βαθμοί και τα αριστεία μα κι άλλα πολλά...πολλά κι αόρατα για τα οποία κανείς δεν δίνει ποτέ μπράβο και συγχαρητήρια μα υπάρχουν!

Αυτές οι μέρες είναι ημέρες δύσκολες για τα παιδιά μας που τα μεγαλώσαμε με την απειλή της επιτυχίας, με την πίεση του να μας κάνουν περήφανους. Αυτή την εποχή παιδιά και γονείς ζουν έναν εφιάλτη σαν όλη η ζωή να εξαρτάται από αυτά τα αποτελέσματα των πανελληνίων ή των βαθμών των εξετάσεων τους στο γυμνάσιο ή στο λύκειο, στη  μουσική ή στις ξένες γλώσσες ή σε ότι μοχθούν μέσα στην χρονιά να επιτύχουν για να γίνουν καλοί μαθητές και άξιοι γοι και κόρες των γονιών τους που δουλεύουν όλη μέρα για να τα σπουδάσουν και να πάρουν την χαρά και την ικανοποίηση πως οι κόποι τους δεν πήγαν χαμένοι....

Αναρωτιέμαι λοιπόν, τι θα γίνει αν οι κόποι μας πάνε χαμένοι. Τι θα σημαίνει το ότι το παιδί μας δεν πήρε καλούς βαθμούς και δεν τα κατάφερε; Σημαίνει πως όλοι οι κόποι μας πήγαν χαμένοι; Πως δεν άξιζε; Πως δεν είχε νόημα;

Κοιτάζω τα μάτια τους και ξέρω...ξέρω πως τίποτε δεν έχει νόημα όσο η ευτυχία και το λαμπερό τους γέλιο. Ως άνθρωπος έχω αγγίξει πολλά από τα υπέροχα παιδικά όνειρα μου κι αυτό όχι επειδή ήμουν καλή μαθήτρια, μα γιατί δεν ήθελα τελικά να εγκαταλείψω τον εαυτό μου. Ήμουν απογοητευτική μαθήτρια και η περίοδος των βαθμών ήταν πάντα ο εφιάλτης μου. Ήμουν καλή μα ήμουν τεμπέλα αυτή ήταν η διάγνωση και δεν μπορούσα να ξεκολλήσω από αυτό το μοτίβο. 

Τεμπέλα και λίγο αδιάφορη και λίγο τσαπατσούλα και λίγο γαϊδούρα ε! και λίγο χαζή εδώ που τα λέμε γιατί στα μαθηματικά σπάνια έπαιρνα πάνω από την βάση....Δεν έδωσα ούτε πήρα ποτέ χαρά με τους βαθμούς μου. Ποτέ!

Πέρασαν πολλά χρόνια για να αντιληφθώ πως έχω ταλέντα και πως αυτά ουδεμία σχέση είχαν με την επίδοση και τους βαθμούς μου.  Τότε αυτοί οι βαθμοί ήταν ο κόσμος όλος...τώρα δεν έχουν πια καμία σημασία.Αυτά συζητούσαμε προχθές με τους γιους μου, που αγχωμένοι πήραν το πρόγραμμα των εξετάσεων. Το τώρα φαντάζει πελώριο τους είπα, μα δεν είναι.

Πριν χρόνια έγραφα μια ανάρτηση  Σε Αποδέχομαι και ξέρω πως για πάντα θα είναι επίκαιρη!

Έχουμε την δική μας αξία στην ζωή.Ψηλοί, κοντοί, όμορφοι, άσχημοι, έξυπνοι, λιγότερο έξυπνοι, ταλαντούχοι κι ατάλαντοι, όποια ταμπέλα κι αν μας φόρεσαν ή φοράμε...έχουμε την δική μας αξία στην ζωή και δεν χρειαζόμαστε την αξία ενός μικρού ανθρώπου για να νιώσουμε γεμάτοι και σημαντικοί....Μόνο ο εαυτός μας μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε έτσι αγαπημένοι κι από τον εαυτό μας είναι σημαντικό να έχουμε προσδοκίες κι απαιτήσεις. Τα παιδιά μας τα αγαπημένα μας πλάσματα, οι αυριανοί πολίτες του κόσμου, ας μην γίνουν τα χαριτωμένα τρόπαια στο ράφι του σκρίνιου και στον τοίχο του σαλονιού. Η περηφάνια του σπιτιού μας...

Έχω δει πολλά παιδιά πρωταθλητές να κλατάρουν λίγο πριν το νήμα ή λίγο μετά την πρωτιά. Δεν ξέρω αν υπάρχουν συνταγές για να γίνεις επιτυχημένος γονιός, η ιστορία θα δείξει πως τα πήγαμε όλοι, αλλά επειδή το τώρα έχει την σημαντικότητα του μα δεν είναι τίποτε μπροστά σε μια ολόκληρη ζωή ας μην το κάνουμε μεγαλύτερο από ότι είναι.Τα παιδιά μας, είναι η συνέχεια της ζωής. Η ελπίδα αυτού του κόσμου και η περηφάνιας της ανθρωπότητας της ίδιας...Αν η δική μας στάση τα γεμίζει προοπτική και δεν τους στήνει οδοφράγματα, αν τους δώσουμε την ευθύνη του εαυτού τους, αν τα μπράβο μας δεν είναι ο στόχος τους παρά εφόδια χαράς για εκείνα, ίσως και να μάθουν να τραβούν μπροστά ακόμη κι όταν η αποτυχία είναι μπροστά τους...κι ίσως τότε κάνουμε κι εμείς αποτελεσματικά την δουλειά μας ως γονείς. 

Μεγαλώνοντας πλάσματα που είναι μαχητές κι αγωνιστές της ζωής με ευθύνη όχι στον γονιό τους μα στον εαυτό τους και στην ίδια την ανθρωπότητα...Γιατί τα παιδιά μας δεν είναι τα δικά μας τρόπαια μα οι συνειδητοί πολίτες του αυριανού κόσμου.Κι έχουμε την ευθύνη όχι να κάνουμε τον εαυτό μας περήφανο, μα τον κόσμο αυτό πιο πλούσιο...και κάτι ακόμη πιο σημαντικό.Το πιο σημαντικό από όλα...

Να κρατήσουμε ζωντανό, το γέλιο τους. Τα λαμπερά τους μάτια. Το χαρούμενο πρόσωπο τους. Το φως μέσα τους...

Καλημέρα αγαπημένοι. Είναι βαρύ το να είσαι τρόπαιο. Βαρύ και το να μην μπορείς να είσαι, γι'αυτό...ας αφήσουμε τα τρόπαια στους κυνηγούς. Ας γεμίσουμε τους τοίχους μας με αποδοχή κι αγάπη....

                                                                                                     Κατερίνα